Muhammed Ali es-Sabûnî 1930’da Suriye’nin Halep vilayetinde doğdu. İlimle maruf bir ailenin çocuğudur. Babası da Halep’in seçkin âlimlerindendi. Başlangıçta babası ve muhitindeki âlimlerden ilim tahsil etti.
Sabûnî, hem Arap dili ve edebiyatında hem de İslâmî ilimler sahasında söz sahibi önemli bir ilim adamıdır. Hafızlıktan sonra dini ve dünyevi ilimlerin çeşitli dallarında önemli kişilerden ders aldı. Şeyh Muhammed NecibSıraç, Şeyh Ahmet Semma, Şeyh Muhammed Said İdlibi, Şeyh Ragıb et-Tabah ve Şeyh NecibHayyat bunlardan bazılarıdır.
İlkokuldan sonra, ticaret lisesine girdi. Hemen terk etti ve çok ilgi duymakta olduğu dini ilimlere tekrar dönerek “Husreviyye” diye anılan şeriat lisesine yöneldi. Burada dini ilimlerle müspet ilimleri buluşturmuştu. Meselâ: Tefsir, fıkıh, hadis, usul, feraiz, vb. ile kimya, fizik, cebir, geometri, coğrafya, tarih vb. ilimler arasında adeta kaynaştırmayı başardı. 1949’da liseyi bitirdikten sonra Evkaf Başkanlığı’nca Ezher Üniversitesi’ne gönderildi. Kahire Şeriat Fakültesi’nden 1952 yılında mezun oldu. 1954’de ise ihtisasını (yüksek lisans) tamamladı. Şer’i-kaza genel diplomasıyla Ezher’den ayrıldı. Bu diploma, doktora yerine sayılan ilmi bir belge idi.
Şeyh Sabûnî, bu en üst düzey diplomasıyla tekrar Suriye’ye döndü. Halep’te İslâm-Kültür Lisesi’nde öğretmenliğe başladı. 1955-1962 yılları arasında öğretmenliğe devam etti. Daha sonra Suudi Arabistan’a ders vermek üzere davet edildi. Burada şeriat fakültesi ve Yüksek Öğretim Kurumları’nda derse başladı. Mekke-i Mükerreme’de eğitim fakültesinde 30 yıl çalıştı. Daha sonra, Ümmü’l-Kurra Üniversitesi tarafından Merkez Araştırma Enstitüsü’ne İslâm kültürünü yenileme hamlesini başlatmak üzere vazifelendirildi. Buradaki vazifesi sırasında eserlerinden bir kısmını neşretme imkânı buldu. Bu meyanda Ebu Cafer en-Nehlâs’ınMeân’il-Kur’an adlı tefsiri üzerinde çalıştı. Bu önemli eser “el yazması” idi. Onu uzun çabalar sonu herkesin istifadesine sundu. Çeşitli lügât, hadis ve tefsir kitaplarına başvurarak doğru tespitini yaptı.
Rahmetli Ali Nar Hocamızın da yakın dostu olan Muhammed Ali es-Sabûnî, ehl-i sünnet inancına bağlı, dinde reformu tenkit eden önemli bir İslâm/ehl-i sünnet âlimiydi. Özellikle son yıllarda dini modernistlerce ortaya atılan Yahudi ve Hıristiyanların “Ehl-i Kitap” olduğu ve cennete gideceği yönündeki iddialara muknî cevaplar verdi. Bu bağlamda Prof. Dr. Süleyman Ateş’in iddialarına, “Cennet Kimsenin Tekelinde Değil, Maliku’l-Mülk Olan Allah’ın Elindedir” makalesiyle cevap vererek Yahudi ve Hıristiyanların kâfir olduklarını nasslarla ortaya koydu.
Şeyh Sabûnî, değişik konularda çaplı kitaplar neşretti. Başta tefsir olmak üzere dini ilimler alanında önemli eserler telif etti. Eserleri Türkçe dâhil birçok dile çevrildi.
1-Ahkâm Tefsiri: Ravâ’i’u’l-Beyân fî TefsîriÂyâti’l-Ahkâm adlı eseri Türkçe’ye “Ahkâm Tefsiri” adıyla çevrilmiştir (Şamil Yayınevi). Kur’an-ı Kerim’deki ahkâm ayetlerinin tefsirini muhtevi bu eser, belki de 20. yüzyılda yazılmış en önemli eserlerden birisidir. Kur’an-ı Kerim’deki en önemli hükümleri ilmi delillerle açıklamıştır. Bu eser her seviyeden insanın dinini öğrenmesi için önemli bir kaynak eserdir.
2-Saffetü’t-Tefâsir: İbadet fıkhı, muamelat fıkhı, mut’a nikâhında şeriatın konumu, peygamberlik ve peygamberler, ahkâm âyetlerinin tefsiri, Kur’an nurundan iktibaslar, yeryüzünün hareketi bunun Kur’an’daki ilmi ispatları, İslâm şeriatında sonuçlar, sünnet kaynağından şeriat ve fıkhın kolay ölçüleri, başlangıç yıllarında İslâmî evlilik, Peygamberin yol göstermesi, salâtit-teravih gibi konuları muhtevi önemli bir eser tefsir, isminden de anlaşılacağı üzere tefsirlerin özü. Türkçe’ye çevrilmiştir.
Sabûnî’nin bunların haricinde “AkîdetüEhli’s-Sünneti fî Mîzâni’ş-Şer’i” gibi onlarca kitabı mevcuttur. Şeyh Sabûnî, eserlerinin yanında çok sayıda ilmi makaleler yazmış ve faaliyetlerde bulunmuştur. Mescid-i Haram’da uzun yıllar Kur’an-ı Kerim âyetlerinin tefsirlerini okutmuştur.
Son yıllarda Türkiye’ye yerleşen ve ilerleyen yaşına rağmen ilmi faaliyetlere devam eden Prof. Dr. Muhammed Ali es-Sabûnî, 19 Mart 2021 tarihinde Yalova’da vefat etti. Fatih Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından Merkezefendi Kabristanı’na defnedildi. Rahmetullahi aleyh.
